Skrzynka (województwo dolnośląskie)

Skrzynka
	wieś
	; Kościół św. Bartłomieja w Skrzynce
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Lądek-Zdrój
Wysokość	380-450 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	362
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-541
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853197
	Położenie na mapie gminy Lądek-Zdrój Skrzynka
	Położenie na mapie Polski Skrzynka
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Skrzynka
	Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Skrzynka
	50°22′11″N 16°46′39″E/50,369722 16,777500
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skrzynka (niem. Heinzendorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Lądek-Zdrój.

W przeszłości do wsi należał przysiółek Chszczonów (niem. Ziegeldorf)^[5]. Obecnie nazwa niestandaryzowana. W granicach wsi.

Położenie

Skrzynka to długa wieś łańcuchowa leżąca w Górach Złotych, w dolinie Skrzynczany, na granicy z Doliny Białej Lądeckiej, na wysokości około 380–450 m n.p.m.^[2]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.

Historia

Skrzynka powstała w XIV wieku, w roku 1360 przeszła na własność rodziny von Pannvitzów^[6]. W okresie tym istniał już we wsi kościół parafialny i wolne sędziostwo. Po wybuchu wojny trzydziestoletniej okoliczni chłopi zbuntowali się przeciwko przymusowemu wprowadzeniu katolicyzmu i wywołali niewielkie powstanie, które zostało krwawo stłumione^[6]. Pod Skrzynką w 1622 roku miała miejsce jedna z potyczek, w której zginęło 129 chłopów^[6]. W 1840 roku we wsi było kilka młynów wodnych i wytwórni oleju, tartak, cegielnia, wapiennik oraz składy piwa z browarów w Trzebieszowicach i we Wrocławiu^[6]. W połowie XIX wieku zlikwidowano tutejszą parafię i włączono Skrzynkę w obręb parafii w Trzebieszowicach^[6].
Po 1945 roku Skrzynka pozostała typową wsią rolniczą, w 1978 roku było tu 67 gospodarstw rolnych, w 1988 roku ich liczba spadła do 59^[2].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[7]:

kościół św. Bartłomieja w Skrzynce, filialny, wzniesiony w połowie XVIII wieku, z wykorzystaniem murów poprzedniej XVI-wiecznej świątyni^[6]. Jest to barokowa budowla jednonawowa z wielobocznym prezbiterium i masywną wieżą nakrytą cebulastym hełmem. We wnętrzu zachował się ołtarz z 1640 roku, pochodzący z poprzedniej świątyni, XVIII-wieczne rzeźby i ambona z początku XIX wieku^[6].

Kultura

Od 1978 roku w miejscowości działa ludowy zespół folklorystyczny Skrzynczanki^[8].

Osoby związane ze Skrzynką

W Skrzynce urodził się polski himalaista Wojciech Kurtyka.
Po 1945 roku w miejscowości osiedlił się pisarz Henryk Worcell^[2].

Zobacz też

Skrzynka

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124157
↑ ^a ^b ^c ^d Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. 201-204. ISBN 83-85773-01-0.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1175 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 4 kwietnia 1950 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-08-01] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. XXX. ISBN 978-83-89188-95-3.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 75. [dostęp 2012-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
↑ Zespół ludowy SKRZYNCZANKI. [dostęp 2018-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-12)].

Bibliografia

Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ISBN 83-85773-01-0.
WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
* O wsi w haśle: Werdeck 1.) wś, pow. kładzki, par. Heinzendorf, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 222 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124157

[staffa-2] Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. 201-204. ISBN 83-85773-01-0.

[GUS-3] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1175 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[5] Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 4 kwietnia 1950 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-08-01] .

[rewasz-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. XXX. ISBN 978-83-89188-95-3.

[nid-7] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 75. [dostęp 2012-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

[zespół-8] Zespół ludowy SKRZYNCZANKI. [dostęp 2018-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-12)].

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

Miasto	Lądek-Zdrój
Wsie	Karpno Kąty Bystrzyckie Konradów Lutynia Orłowiec Radochów Skrzynka Stójków Trzebieszowice Wójtówka Wrzosówka
Osada wsi	Skowronki
Nieoficjalne części wsi	Gruszczyn Ułęże